Corpus Essonnien

Histoire et patrimoine du département de l'Essonne

Outils pour utilisateurs

Outils du site


litt:gu.destampis

Guillaume d'Étampes (XIIIe siècle)

Carrière

Œuvres connues

  • Sermo in Dominica ante Ascensionem, ad predicatores (“Sermon prononcé le dimanche précédent la fête de l'Ascension, à l'intention des prédicateurs”), non daté.
  • In Quadragesima (“Sermon pour le Carême”), prononcé le 3 mars 1247.
  • Quatre sermons prononcés en 1260-1261, non datés, d'attribution hypothétique.
  • Postilla super Apocalypsin (“Notes sur l'Apocalypse”), traité actuellement perdu, d'attribution incertaine.

Documents

Sources

  • Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 15955, folios 365ra-366va, 248vb-249vb: Sermo in Dominica ante Ascensionem, ad predicatores (incipit: Si quid pecieritis patrem in nomine meo).

Bibliographie


  • Jacques Quétif (Iacobus Quetif) et Jacques Échard (Iacobus Echard), “Guillelmus Gallicus”, in Scriptores Ordinis Praedicatorum recensiti, notisque historicis et criticis illustrati. Tomus primus, Lutetiae Parisiorum, J.-B.-Chr. Ballard et Nic. Simart, 1719, p. 469.

  • F. Guillelmus Gallicus seu Willielmus laudatur a Laurentio Pignon n. 81, et eo teste scripsit: — Librum de praeparatione cordis. — Nullus dubito quin ille sit, quem Possevinus ait, quem edidisse, quem praenotavit, Praeparate. Possevinum excipiens Altamura refert, anceps tamen et dubius ad 1514: in Appendice verò suspicatur eumdem esse cum Antaradensi, qui anno 1248 florebat. At ex titulo libri a Laurentio laudati , censuerim ego non alium a F. Gerardo Leodiensi, de quo actum est supra ad annum 1270, cujus nomen Laurentius ignorans ab aliquo imperito audierit esse Guillelmi, Gallicum autem nominarit, quod domus Leodiensis ad hos ultimos annos ex provincia Franciae fuerit. Revera Laurentius dicti Gerardi non meminit, quem tamen quoad opus si non quoad nomen non existimandus est omisisse. Quae tamen omnia lectoris arbitrio libens permitto: nam eodem titulo quo usus est Gerardus, et alium Guillelmum Gallicum etiam usum nihil obstat. Ut ut sit, certum ante 1400 vixisse.
  • F. Guillelmus Gallicus alter laudatur ab eodem Laurentio, et scripsisse dicitur: Postillam super Apocalypsin. — In catalogo sacrae theologiae magistrorum Parisensium apud Bernardum Guidonis n. XI recensetur F. Guillelmus Gallicus, et in codd ms. Rutenensi et Tolosano additur de Stampis, quod insigne municipium est dioecesis Senonensis leucis 14 Lutetia dissitum, qui quidem Guillelmus yidetur circa MCCL claruisse. Huic vero tum ob Gallici cognomen, tum ratione studiorum ejus aetatis opus allatum libens tribuerem. Cùm tamen aliunde nobis non desint Galli magistri etiam Parisienses, quales Guillelmus de Costa Pictaviensis, aliis Ingolismensis, anno MCCCXXIV clarus, Guillelmus de Castroreginaldi Bituricensis, qui et Gallicus dicitur anno MCCCXXVI florens, Guillelmus Caletot Normannus circa MCCCXXX et alii plures, quibus idem opus tribui potest, satius est rem dubiam relinquere.

  • Iacobus Quétif et Iacobus Echard, “Exemplum”, in Scriptores Ordinis Praedicatorum recensiti, notisque historicis et criticis illustrati. Tomus secundus, Lutetiae Parisiorum, J.-B.-Chr. Ballard et Nic. Simart, 1721, p. 1001 (Supplementum novissimum, p.1).




  • Fr. Benedictus-Maria Reichert (éd.), “Cronica ordinis fratrum predicatorum” (chronique dont le récit s'arrête en 1254), in Fratris Gerardi de Fracheto Vitae fratrum ordinis praedicatorum, necnon Cronica ordinis ad anno MCCIII usque ad MCCLIV, Louvain, E. Charpentier et J. Schoonjans (“Monumenta Ordinis Fratrum Praedicatorum Historica” 1), 1896, pp. 331-338 spéc. 334-335.
    • A tempore autem sancte memorie magistri lordanis usque ad annum domini M°CC°L°VIII° fuerunt de ordine fratrum predicatorum magistri licenciati a cancellario Parisiensi et actu et ordinarie legentes in sacra pagina Parisius fratribus et scolaribus: fratres Rotlandus Cremonensis, Hugo Viennensis, postmodum cardinalis; lohannes de sancto Egidio, Anglicus; Guerricus Flandrensis, Gaufridus de Blevello, Burgundus; Albertus Teutonicus, Laurencius Brito, Stephanus Altissiodorensis, Guillelmus de Stampis, Iohannes pungensasinum, Parisiensis; Bonus homo Britus, Helias Provincialis, Florencius Gallicus, Thomas de Aquino Apulus, Hugo Metensis, P(etrus) Tarantasiensis, Bartholomeus Turonensis, G(uillelmus) de Anthona, Anglicus; Baldoinus Gallicus; Enibaldus Romanus, postmodum titulo basilice .XII. apostolorum presbiter cardinalis. Hii omnes in domo sancti Iacobi ordinis predicatorum Parisius duo et duo legerunt et disputaverunt in scolis, presentibus scolaribus et religiosis et multis ecclesiarum prelatis, Deo et hominibus graciosi et multum fructum in docendo et in scribendo in Dei ecclesia facientes.

  • Barthélémy Hauréau, “Sermonnaires”, in Histoire littéraire de la France XXVI (1898) 387-468 spéc. 399: “Gui (sic) d'Étampes”.


  • Palémon Glorieux, “9. Guillaume d'Étampes”, Répertoire des maîtres en théologie de Paris au XIIIe siècle, Paris, J. Vrin, 1933, I, p. 81.


  • Jean-Thiébaut Welter, L'Exemplum dans la littérature religieuse et didactique du moyen âge, Toulouse, E.-H. Guitard (“(Bibliothèque d’histoire ecclésiastique de France”), 1927, p. 242.

  • Thomas Kaeppeli (éd.), De quatuor in quibus Deus Praedicatorum ordinem insignivit, etc. (Tractatum a fratre Stephano de Salaniaco coeptum et a fratre Bernardo Guidonis auctum, emendatum, absolutum) (120 p.), Lovanii-Romae, Institutum Historicum Fratrum Praedicatorum (“Monumenta Ordinis Fratrum Praedicatorum Historica” 22), 1949, p. 126.

  • Friedrich Stegmüller, “Quodlibeta Holmensia” (édition d'une série de questions fantaisistes conservée à Stockholm par un manuscrit du XIIIe siècle), Divus Thomas 27 (1949) 201-222 spéc. 220.


  • † J. B. Schneyer, Repertorium der lateinischen Sermones des Mittelalters für die Zeit von 1150-1350., Munster Westfalen. (“Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters” XLIII/9), 1969-1974, II, 455.
    • “ubi G. de Stampis tribuuntur 4 sermones in codice Parisiensi 15971 contenti 1260-1261 praedicati, quorum auctor per abbreviationem chāp' designatur”.

  • Thomas Kaeppeli, Scriptores Ordinis Praedicatorum Medii Aevi. Volumen II, Roma, Typis polyglottis Vaticanis, 1975, pp. 164-165.


  • Michael Lapidge, Gian Carlo Garfagnini, Claudio Leonardi, Francesco Santi, etc., Compendium Auctorum Latinorum Medii Aevi (500-1500). Volumen II, Firenze, Società internazionale per lo studio del medioevo latino, 2015, p. 189.

litt/gu.destampis.txt · Dernière modification: 2022/11/10 17:51 de bg